Khi nhắc đến ẩm thực Cửa Lò, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những món ăn chế biến từ hải sản tươi ngon như mực, tôm, cua ghẹ, lươn, ốc và những đặc sản như nước mắm Cửa Lò, tương Nam Đàn hay nhút Thanh Chương, nhưng ít người biết rằng còn có một món ăn độc đáo mang tên “chịn xồm”.
Món này cũng có bán ở một số cửa hàng và nhà hàng đặc sản xứ Nghệ, chứ không phải nhà hàng nào ở Cửa Lò cũng có. Cùng tìm hiểu về món ăn độc đáo này nhé!
Nguồn gốc của món Chịn xồm xứ Nghệ
Chịn xồm (còn gọi là thịt chua) là món ăn truyền thống của đồng bào Thái ở Nghệ An. Đây là một trong những món ăn mang tính độc đáo, thể hiện sự kết hợp giữa lá cây rừng, gia vị và nguồn thịt tươi phong phú từ thú rừng, tạo nên nét ẩm thực đặc trưng của người dân vùng quê xứ Nghệ. Món ăn này hấp dẫn thực khách bởi vị ngon rất đặc trưng: bùi, chua, cay béo mà không ngậy.
Sự sáng tạo món ăn độc đáo này bắt nguồn từ việc trước kia, khi cuộc sống của người Thái chủ yếu phụ thuộc vào săn bắn và làm rẫy, thịt nai, hoẵng không ăn hết, người dân mới nghĩ ra cách ướp thịt với muối và cho vào ống lá nứa để bảo quản, tạo nguồn thức ăn dự trữ lâu dài. Và cứ như thế, món ăn này được truyền tay nhau và tồn tại cho đến ngày nay.
Cách làm món chịn xồm đậm đà hương vị núi rừng
Để làm ra món chịn xồm chuẩn vị, phải tốn nhiều công sức từ khâu chọn thịt, lấy nứa cho đến khâu tẩm ướp gia vị. Đầu tiên, phải lên rừng chặt những thân nứa đem về làm ống đựng. Ống nứa được chọn không quá già cũng không quá non, vì ống già sẽ nứt sau một thời gian làm nước chảy ra khiến thịt bị hôi, còn ống non khi bị bịt vào ống quá lâu sẽ teo lại, tạo thành vết hở, khiến thịt cũng bốc mùi.
Tiếp theo là khâu chọn thịt, có thể là thịt trâu, thịt bò, thịt gà hoặc thịt thú rừng, nhưng đặc biệt phải chọn những miếng tươi ngon, không có mỡ, gân và còn ấm. Sau đó làm theo các bước sau:
Bước 1: Rửa sạch thịt, thái ngang thớ thành miếng lớn bằng bàn tay, nhúng qua nước sôi khoảng nửa phút để săn tái bề mặt, sau đó để ráo nước. Tiếp theo, thái thịt thành miếng mỏng và đều, lọc bỏ mỡ và gân.
Bước 2: Ướp thịt với muối khoảng 1 giờ đồng hồ (lưu ý không ướp mặn quá hoặc nhạt quá vì như vậy sẽ làm hỏng thịt).
Bước 3: Trộn một lượng cơm nguội với thịt đã ướp muối theo tỷ lệ 1 cơm 3 thịt.
Bước 4: Cho thịt đã trộn với cơm nguội vào ống nứa, nén vừa phải, không nén chặt quá hoặc quá lỏng sẽ khiến thịt chua không đều. Sau khi cho đầy ống nứa, nút ống lại bằng lá chuối thành hai lớp. Lớp 1 vo tròn lá chuối cho vào bên trong ống nứa. Lớp 2 dùng lá chuối che kín miệng ống nứa và buộc chặt bằng lạt.
Bước 5: Đem ống thịt dựng nghiêng trên gác bếp hơ lửa. Khi đó, thịt sẽ lên men và có vị chua trong khoảng 3 ngày.
Bước 6: Sau 3 ngày, lấy ống thịt xuống, đổ thính gạo vào trộn đều rồi nút ống lại như bước 4, sau đó đưa lên gác bếp thêm 3 ngày nữa là ăn được.
Đó là các công đoạn làm món chịn xồm thơm ngon. Bạn có thể thử sức để kiểm tra tay nghề của mình nhé!
Cách thưởng thức đặc sản Chịn xồm
Để thưởng thức món Chịn xồm đúng vị, trước hết phải để thịt lên men đủ chín, không nên ăn sớm vì sẽ chưa tròn vị. Sau quá trình lên men, thịt chín, có mùi chua và thơm ngon tự nhiên. Trước đây, chịn xồm thường được dùng trong bữa cơm đãi khách quý để thể hiện tấm lòng hiếu khách.
Khi ăn, chịn xồm được cuốn với các loại lá như sung, ổi, đinh lăng, rau thơm và chấm với nước mắm nguyên chất, thêm vài lát ớt. Nhìn miếng thịt vẫn đỏ hồng nhưng thực ra đã chín nhờ quá trình lên men hấp dẫn không thể cưỡng lại.
Trong những ngày nắng nóng, món thịt chua ăn kèm với lá sung chấm tương, nhâm nháp cùng chút rượu nếp cẩm sẽ rất tuyệt. Hương vị Chịn xồm không chỉ để lại ấn tượng về món ăn mà còn là tình cảm của người dân tộc Thái chan chứa bên trong.
Nếu bạn ghé thăm mảnh đất Cửa Lò – Nghệ An, nhất định phải thử món chịn xồm này. Không có gì tuyệt vời hơn khi vào buổi tối ngồi nhâm nhi cốc bia, chén rượu, tận hưởng gió biển bên đĩa chịn xồm thơm ngon. Hãy lên kế hoạch du lịch Cửa Lò ngay trong hè sắp tới nhé!
