Làng gốm Phù Lãng là một nơi lý tưởng để khám phá vào dịp cuối tuần, nổi tiếng với lịch sử khoảng 700 năm và là một trong những ngôi làng truyền thống hàng đầu tại xứ Kinh Bắc. Không chỉ có các địa điểm mang đậm giá trị lịch sử, Bắc Ninh còn có nhiều làng nghề truyền thống đặc sắc, đặc biệt là làng gốm Phù Lãng – một điểm đến không thể bỏ qua. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu thêm về những nét thú vị của làng gốm Phù Lãng.
Giới thiệu về Làng gốm Phù Lãng
Làng gốm Phù Lãng nằm ở xã Phù Lãng, thị xã Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Nơi đây không chỉ nổi danh với những điệu dân ca ngọt ngào mà còn tự hào với nghề gốm truyền thống. Ngôi làng nằm bên dòng sông Cầu thơ mộng thuộc huyện Quế Võ, từ lâu đã được biết đến như một trong những cái nôi của nghề gốm, lần đầu xuất hiện từ cuối triều đại nhà Trần và thời nhà Lê.
Xã Phù Lãng hiện nay gồm ba thôn chính: Trung, Thượng và Hạ, đang cố gắng phát triển nghề gốm qua nhiều thế hệ. Vào năm 2016, làng gốm Phù Lãng đã được công nhận là Di sản văn hóa cấp Quốc gia, mang lại niềm tự hào lớn cho người dân nơi đây và thể hiện tầm quan trọng của nghề truyền thống này.
Khi đến Phù Lãng, du khách sẽ dễ dàng bắt gặp những sản phẩm gốm độc đáo và bắt mắt với đa dạng kiểu dáng trong không gian đặc biệt. Làng gốm sản xuất nhiều đồ dân dụng như chum, vại và còn nổi bật với các tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Gốm Phù Lãng đặc trưng bởi lớp men màu nâu trầm, gần gũi và tạo cảm giác thoải mái.
Lịch sử và nguồn gốc của Làng gốm Phù Lãng
Lịch sử của làng gốm Phù Lãng được biết đến qua các tài liệu của Tô Nguyễn và Trình Nguyễn trong sách Kinh Bắc-Hà Bắc. Người có công khai sáng nghề gốm Phù Lãng là Lưu Phong Tú.
Vào cuối triều đại Lý, khi được cử làm sứ giả sang Trung Quốc, ông đã học tập chăm chỉ và tỉ mỉ với nghệ thuật làm gốm, sau đó truyền lại cho người dân trong nước. Đến đầu triều đại Trần, vào thế kỷ XIII, nghề gốm bắt đầu được nhiều người biết đến và lan rộng.
Vào khoảng thế kỷ XIV, nghề gốm phát triển và thu hút nhiều du khách. Qua thời gian, gốm Phù Lãng ngày càng tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong việc phát triển màu sắc và hình dáng, tạo nên phong cách riêng biệt không thể hòa lẫn.
Trải nghiệm tham quan Làng gốm Phù Lãng
1. Check in tại làng gốm Phù Lãng
Check-in tại làng gốm Phù Lãng là một trải nghiệm không thể bỏ qua khi đến miền quê Bắc Bộ cổ kính. Nơi đây mang nét đẹp giản dị, cổ xưa còn được gìn giữ. Khi đặt chân đến cổng làng, du khách sẽ bị cuốn hút bởi hình ảnh lò nung gốm đang rực lửa và các đống củi được xếp chồng lên nhau. Không gian nơi đây tràn ngập sắc nâu đặc trưng của ngôi làng.
Để làm ra một sản phẩm hoàn chỉnh, bạn cần trải qua nhiều quy trình khác nhau, từng bước được thực hiện cẩn thận. Đầu tiên:
1. Lựa chọn đất và xử lý đất sét
Gốm Phù Lãng nổi bật với chất liệu đặc biệt, khác với những nơi khác như Bát Tràng. Thay vì dùng đất sét xanh hay trắng, nghệ nhân ở đây lựa chọn đất đỏ hồng từ Thống Vát, Bắc Giang. Đất này mang màu sắc khác biệt và độ dẻo hoàn hảo cho việc tạo hình.
Sau khi đất được chuyển về, sẽ được phơi để “ngả màu” tự nhiên, sau đó trộn kỹ với các loại đất khác để có màu sắc và chất liệu đặc trưng hơn. Đất được đập nhỏ thành từng viên rồi ngậm nước làm cho đất trở nên mềm mại. Sau đó, quy trình xéo tròn được thực hiện để loại bỏ các hạt sạn, đảm bảo đất được mịn màng trước khi tạo hình.
2. Tạo dáng gốm Phù Lãng
Tạo dáng bằng tay trên bàn xoay là cách tạo hình đặc sắc mà nhiều du khách yêu thích. Người thợ dùng tay để vuốt và tạo hình dáng. Họ thường ngồi trên ghế cao, dùng chân quay và tay để tạo hình.
Việc chỉnh sửa hoa văn cũng rất quan trọng để làm cho các chi tiết trở nên rõ nét và hoàn thiện nhất.
4. Chồng lò và đốt lò nung gốm
Chồng lò: Sau khi sản phẩm đã được tạo hình hoàn chỉnh, nghệ nhân sẽ đặt sản phẩm vào lò nung, sử dụng không gian bên trong một cách hợp lý để đảm bảo an toàn cho sản phẩm.
Đốt lò: Việc đốt lò đòi hỏi kỹ thuật cao và người có am hiểu. Các công đoạn như tăng nhiệt cho lò cần chính xác. Công việc này cần những thợ cả đảm trách kỹ thuật điều chỉnh, cùng phối hợp nhịp nhàng để đảm bảo lửa đều. Thời gian đốt lò thường kéo dài từ 2 ngày 2 đêm tùy thuộc vào từng sản phẩm.
Kinh nghiệm tham quan Làng gốm Phù Lãng
Khám phá làng gốm Phù Lãng là một trải nghiệm thú vị cho du khách. Bạn có cơ hội chiêm ngưỡng các tác phẩm và tự tay làm những sản phẩm gốm tuyệt vời. Để có chuyến đi tuyệt vời nhất, bạn nên tham khảo một số kinh nghiệm dưới đây:
Nên chọn thời gian thích hợp, thường là mùa xuân và mùa thu, khi thời tiết dễ chịu thuận lợi cho việc tham quan. Khi đến làng gốm, đừng bỏ qua việc tìm hiểu quy trình làm gốm từ những công đoạn đầu tiên như nặn, phơi, nung cho đến khi hoàn thiện sản phẩm. Nghệ nhân ở đây sẵn lòng chia sẻ và hướng dẫn cách làm cho bạn. Khi tham quan, nên cẩn thận để tránh làm vỡ hoặc hỏng các tác phẩm đã được chế tác tỉ mỉ.
Bài viết trên đã chia sẻ về kinh nghiệm tham quan Làng gốm Phù Lãng Bắc Ninh một cách chi tiết. Hy vọng với những thông tin trên sẽ hữu ích cho chuyến du lịch tới Làng gốm Phù Lãng, hứa hẹn mang đến cho bạn trải nghiệm khó quên.
